Bóla á hlutabréfamarkaði?

Góð ávöxtun hlutabréfa undanfarið hefur farið framhjá fáum. Íslenski markaðurinn hefur hækkað um 35% frá ársbyrjun 2020 þrátt fyrir heimsfaraldur. Í Bandaríkjunum nemur hækkunin 22%.

Samhliða hefur áhugi almennings á fjárfestingum stóraukist. Kaup á hlutabréfum á netinu hafa margfaldast á síðustu mánuðum og hjá mörgum netmiðlurum er núna langur biðlisti eftir að opna reikning.

Hlutabréfaverð eru nú hátt í sögulegu samhengi. Þekktasti mælikvarðinn til að meta markaðsvirði hlutabréfa er Shiller V/H hlutfallið, sem ber verð saman við árlegan meðalhagnað síðastliðinn áratug. Á þeim mælikvarða er hlutabréfaverð á Íslandi svipað og árið 2007. Þá eru bandarísk bréf dýrari en nokkru sinni fyrr ef frá er talin tæknibólan árið 2001 – og við vitum hvernig hvort tveggja endaði.

Þetta vekur grun um að eignabóla sé að myndast. Sögulega eru hraðar hækkanir, há verð og skyndilega aukinn áhugi almennings á fjárfestingum klassísk merki um það.

Hlutabréf eru hins vegar ekki keypt í tómarúmi. Fjárfestar bera saman ólíka valkosti, og samkeppnin við hlutabréf er einstaklega veik vegna lágs vaxtastigs. Raunávöxtun ríkisvíxla í vestrænum ríkjum er neikvæð um 1-3% í dag.

Ef Shiller hlutfallinu er snúið við fæst mat á ávöxtun hlutabréfa. Samkvæmt því nemur hún 2% á Íslandi, 3% í Bandaríkjunum og 7% í Bretlandi. Áhættuþóknun hlutabréfaeigenda umfram ríkisvíxla nemur því um 3-10%, sem um eða yfir sögulegu meðtali. Íslenski markaðurinn er á lægri enda bilsins, en heilt yfir bendir þetta ekki til eignabólu.

Óvissan um hlutabréfaverð liggur í vaxtastiginu. Ef vextir hækka á ný er líklegt að hlutabréfaverð falli. En ef vextir haldast lágir eru hækkanir síðustu missera rökrétt afleiðing þess. Fjárfestar virðast því telja að lágir vextir séu komnir til að vera.